Houd je van een uitdaging? Stap dan op zaterdag 9 september op de fiets of in de auto en doe mee aan de puzzeltocht die speciaal ter ere van Open Monumentendag is samengesteld. De puzzelrit brengt je langs bijzonder cultureel erfgoed, prachtige natuur én vraagt je anders te kijken naar een aantal van de ruim 400 monumenten die ons eiland rijk is. Ga op pad en ontdek het unieke karakter van de Hoeksche Waard!
Let op: voordat je start met de puzzeltocht, is het handig om de vragenlijst uit te printen zodat je die tijdens de tocht kunt invullen. Onderaan deze pagina vind je de gegevens waar je jouw antwoorden naar toe kunt sturen. Vooral de laatste vraag zal de doorslag geven voor het kiezen van de winnaar van een Cadeaubon Hoeksche Waard.
Startpunt Puzzeltocht:
De Mariënhof, Smidsweg 18, Westmaas

VRAAG 1
Hoeveel stenen consoles (een console is een uit een muur stekend deel dat dient ter ondersteuning van bijvoorbeeld een balk) zie je in het herenhuis en welke kleur hebben deze?
Wanneer je vertrekt vanaf het erf van de Mariënhof gaat u rechtsaf naar de provinciale weg N489 en sla je linksaf. Je volgt de provinciale weg een klein stukje tot Westmaas. Bij Westmaas sla je rechtsaf, de Van Koetsveldlaan in. Na de bocht zie je aan je linkerhand korenmolen Windlust.
Keer om en rij terug naar de provinciale weg N489. Sla rechtsaf en volg de provinciale weg. Neem op de eerste rotonde die je tegenkomt de tweede afslag (rechtdoor). Op de tweede rotonde ga je rechtsaf. Je bevindt je nu op de Raadhuislaan en rijdt Mijnsheerenland binnen.
VRAAG 2
Wanneer is de eerste steen gelegd voor dit bouwwerk?
Keer om en rij terug naar de provinciale weg N489. Sla rechtsaf en volg de provinciale weg. Neem op de eerste rotonde die je tegenkomt de tweede afslag (rechtdoor). Op de tweede rotonde ga je rechtsaf. Je bevindt je nu op de Raadhuislaan en rijdt Mijnsheerenland binnen.
Weetje: Mijnsheerenland werd gesticht door de Vlaamse ridder Lodewijk van Praet. Zijn zoon Vranck van Praet voltooide de bouw van de kerk in 1445. Deze kerk, tegenwoordig bekend als de Laurentiuskerk, is tijdens de Open Monumentendag geopend.
De Raadhuislaan gaat op enig moment over in de Wilhelminastraat. Lang zat in de Wilhelminastraat een nostalgisch winkeltje. Een reclame-uiting van een bekend koffiemerk is nog op één van de ruiten van het voormalige winkeltje terug te vinden.
VRAAG 3
Het logo van welk merk koffie kun je hier nog terugvinden en wat is het huisnummer van het voormalige winkeltje?
Sla linksaf de Kerkstraat in (LET OP: dit is een kort straatje zonder parkeerplaatsen. Wanneer je met de auto bent is het handiger om de auto te parkeren in de Wilhelminastraat). Aan het einde van dit korte straatje zie je de Laurentiuskerk, de bouw hiervan werd in 1445 voltooid. In de kerk vind je het graf van Elisabeth van Loon, de vrouw van Vranck van Praet.
VRAAG 4
Waar vindt men in de Laurentiuskerk het wijwaterbakje?
Ga via de Kerkstraat terug naar de Wilhelminastraat en sla linksaf. Even verderop kom je aan de rechterkant langs een monumentale poort met daarvoor twee lantaarns.
VRAAG 5
Welke tekst staat er boven de poort?
De weg buigt aan het einde linksaf en heet vanaf daar Romeinse weg. Rij door tot de provinciale weg N217. Steek de weg over en rij over de Blaakseweg tot aan de Blaaksedijk. Sla hier linksaf, je ziet hier aan de rechterkant meteen een grote boerenschuur welke tegenwoordig ook een rustpunt is voor fietsers en wandelaars. Koffie, thee en fris zijn hier verkrijgbaar, ook is er een toilet aanwezig.
VRAAG 6
Wat staat er boven de poort van deze boerenschuur en is tevens de naam van dit rustpunt?
Sla vanaf de Blaaksedijk rechtsaf de Mollekade in. Rij door en sla rechtsaf de Gorzenweg op. Sla vervolgens linksaf de Boonsweg op. Op enig moment vind je langs deze weg een monument voor een gesneuvelde geallieerde piloot.
VRAAG 7
In welk type vliegtuig vloog de Australische gevechtspiloot Jack Dawson Green toen hij op 17 maart 1945 neerstortte?
Keer om, rij een stukje terug en draai links de Buitengorzendijk op. Volg deze tot de driesprong met de Molenweg, ga hier linksaf. Volg de Molenweg tot aan de bocht, hier is de parkeerplaats voor Natuurgebied Kuipersveer.
Weetje: Als eiland lag de Hoeksche Waard lang geïsoleerd. Pas vanaf de oplevering van de Barendrechtse brug in 1888 kreeg de Hoeksche Waard een vaste oeververbinding en kwam er min of meer een einde aan het isolement van het eiland. Voor de komst van de Barendrechtse brug waren er wel diverse veerdiensten die de Hoeksche Waard met andere regio’s verbond. Een daarvan was Kuipersveer, dit was een verbinding met Heerjansdam.
VRAAG 8
Bij Kuipersveer staat een bank die is geschonken door de provincie Zuid-Holland. Van hoeveel kilogram gerecycled plastic is deze bank vervaardigd en op welke manier is de bank geproduceerd?
Vervolg de weg Kuipersveer naar het zuiden en sla rechtsaf de Reeweg op. Vervolgens ga je bij de Postweg linksaf. Deze volg je tot aan de dijk, je draait vervolgens linksaf de dijk (Rustenburgstraat) op. Rij deze uit (de dijk heet vervolgens Weverseinde en daarna Arent van Lierstraat) Aan de rechterzijde passeer je het voormalige gemeentehuis van Puttershoek.
VRAAG 9
Wanneer is dit gemeentehuis gebouwd?
Weetje: vlakbij het voormalige gemeentehuis staat het oudste gebouw van Puttershoek: de Hervormde Kerk. De toren van deze kerk stamt al uit 1442! In 1889 brandde de toren af na blikseminslag. Nog in hetzelfde jaar is de toren naar het oorspronkelijke ontwerp herbouwd. Naast de opgang naar de orgelgaanderij bevindt zich – tegen de noordgevel aangebouwd – het arrestantenverblijf. Vroeger werd men hier na misdragingen of misdaden 'onder de toren' opgesloten. De kerk is op Open Monumentendag geopend, en wie niet bang is voor wat inspanning kan op deze dag ook de toren beklimmen! (alleen voor personen ouder dan 12 jaar).
Ga aan het einde van de Arent van Lierstraat rechtdoor het Weverseinde in, draai linksom naar de Oosthavenzijde. Je bent hier bij de Veerhaven van Puttershoek. Aan de Veerhaven staat ’t Veerhuys, een monumentale herberg uit 1629. Lees hier meer over de historie van 't Veerhuys
VRAAG 10
Noem drie families die hier ooit een horecabedrijf uitbaatten.
Rij een stukje terug tot de Arent van Lierstraat en sla linksaf het Schouteneinde op. Volg deze totdat je aan de linkerzijde de Molendijk tegenkomt. Sla linksaf de Molendijk op. Hier tref je korenmolen De Lelie.
VRAAG 11
In de molen staat een witte weegschaal. Van welk merk is deze en hoeveel bedraagt het weegvermogen?
Keer om en rij terug naar het Schouteneinde. Sla linksaf. Het Schouteneinde gaat op een gegeven moment over in de Maasdamsedijk. Langs deze dijk staat een oude mijlpaal.
VRAAG 12
Welk getal staat op deze mijlpaal?
Weetje: in de tijd van Napoleon was de Maasdamsedijk onderdeel van een ‘Route Départementale’, een soort provinciale weg. Langs deze routes werden door Rijkswaterstaat in de 2e helft van de negentiende eeuw palen geplaatst als hulpmiddel bij het onderhoud van de wegen. In de provincie Zuid-Holland koos men voor gietijzer. Op oude kaarten uit die tijd werden de palen meestal met de letters MP aangeduid, wat volgens de legenda mijlpaal betekent. De 'Nederlandse Mijl' was toen een synoniem voor kilometer.
Volg de Maasdamsedijk, deze gaat over in de Hoeksedijk. Sla linksaf de Kromme Elleboog in. Je komt langs een boerderij aan je linkerhand.
VRAAG 13
In welk jaar is deze boerderij gebouwd?
Ten oosten van de Kromme Elleboog lag ooit een kasteel.
VRAAG 14
Hoe heette dit kasteel en omstreeks wanneer werd het gebouwd?
Volg de Kromme Elleboog tot aan de rotonde. Neem op de rotonde de tweede afslag (rechtdoor), dit is de N491 (’s-Gravendeelseweg) naar Strijen. Volg deze tot de eerste rotonde, sla hier rechtsaf de Smidsweg in. Volg de Smidsweg (na de rotonde volgt vrij snel een bocht, de Smidsweg gaat hier naar links, ga dus niet met de bocht mee naar rechts!). Sla aan het einde linksaf de Dorpsstraat in. Volg deze tot aan de Polderdijk, je slaat hier rechtsaf. Volg de Polderdijk tot aan de Poldersche Molen, ook wel Sint Anthonymolen genoemd.
VRAAG 15
Welk type molen is dit?
VRAAG 16
Welke tekst staat op de deur naar de woonkamer?
VRAAG 17
In welke kleur is de bedstede geschilderd?
Volg de Polderdijk verder richting het westen. Je ziet op een gegeven moment aan je linkerhand de Hervormde Kerk van Sint-Anthoniepolder. Dit is het oudste gebouw van de Hoeksche Waard.
VRAAG 18
Wanneer werd deze kerk gerestaureerd volgens het bord bij de ingang?
De Polderdijk gaat op enig moment over in de Zwanegatsedijk. Volg deze tot de kruising met de Ritselaarsdijk. Ga hier rechtsaf en volg de Ritselaarsdijk. Na enige tijd kom je op een splitsing. Je gaat hier niet de Munnikenweg op, maar vervolgt de Ritselaarsdijk naar links. Rij deze dijk uit tot aan het einde, ga dan linksaf de Oudendijk op.
VRAAG 19
Je rijdt hier langs een bordje dat verwijst naar een bekende Amerikaanse historische autoweg. Welke?
Volg de Oudendijk tot het einde (let op: op een gegeven moment kom je op een splitsing in een bocht, ga hier linksaf het vervolg van de Oudendijk op).
Weetje: links zie je het Oudeland van Strijen, een uniek en uitgestrekt cultuurlandschap. Na de Sint-Elisabethsvloed van 1421 was dit een gorzenlandschap, maar al twee jaar later kwam Jacob van Gaasbeek, de heer van Strijen en Putten, met het voorstel om de gorzen te bedijken en in te polderen. Na enkele jaren uitstel werd in 1436 het Oudeland van Strijen ingepolderd en ontstond dit unieke landschap.
VRAAG 20
Langs de Oudendijk staat een boom die de start van de uitvoering van het Landschapsbeleidsplan markeert. Welke datum staat op het bordje dat aan dit moment memoreert?
Aan het einde van de Oudendijk sla je rechtsaf de Varkensdijk op.
VRAAG 21
Langs deze dijk zie je een huis met een toepasselijke versiering van de toegangspoort. Hoeveel beelden van varkens sieren de toegangspoort?
De Varkensdijk gaat over in de Middelsluissedijk OZ. Sla linksaf de Eerste Dwarsweg op (deze weg heeft geen straatnaambordje, dus let goed op!). Aan je rechterhand kom je langs een woonwijk met kenmerkende huizen.
VRAAG 22
Met welk Europees land hebben deze huizen een historische band?
Sla aan het einde rechtsaf de Schuringsedijk op. Ga vervolgens linksaf de Schuringse Havenkade Oostzijde op. Rij door tot het einde van de weg en sla dan rechtsaf de Lange Boomweg in. Wanneer je het water overgaat verandert de naam van de weg in Schuringse Havenkade Westzijde. Aan je linkerhand zie je een speciaal gebouw.
VRAAG 23
Waar werd dit gebouw oorspronkelijk voor gebruikt en wanneer is het gebouwd?
Rij verder langs de Schuringse Havenkade Westzijde. De weg draait naar links en heet dan de Ambachtsheerenlaan. Volg deze en neem de eerste weg naar rechts, de Trekkerstationsweg. Aan het eind van de weg sla je linksaf de Schuringsedijk op. Deze dijk volg je, aan het eind ga je linksaf de Molendijk op (rechtsaf is de Voorstraat, deze is vanaf deze zijde verboden in te rijden!). Volg de Molendijk tot aan de Veerweg, sla hier linksaf. Rij door naar de Veerhaven van Numansdorp, de plek waar vroeger de veerponten van de Rotterdamsche Tramweg Maatschappij (RTM) vertrokken.
Weetje: al in 1898 had de Rotterdamsche Tramweg Maatschappij (RTM) een tramlijn aangelegd van Rotterdam-Zuid naar Zuid-Beijerland. Deze lijn kwam ook door Numansdorp. In 1900 werd door het Rijk bij Numansdorp de Veerhaven aangelegd. Deze haven werd ook wel de Tramhaven of Rijkshaven genoemd. In de Veerhaven vertrokken veerdiensten van de RTM naar Willemstad en Zijpe. Door de komst van de Haringvlietbrug verloren de veerdiensten halverwege de jaren ’60 van de twintigste eeuw hun functie.
VRAAG 24
Tijdens de Tweede Wereldoorlog beschoten geallieerde jachtvliegtuigen twee veerboten van de RTM. Hierbij vielen een hoop slachtoffers. Op welke datum vond deze tragische gebeurtenis plaats?
Keer om, rij terug naar de Molendijk en sla linksaf. Volg de Molendijk over de A29 en rij verder rechtdoor. Ter hoogte van de Buitendijk gaat de Molendijk over in de Schenkeldijk.
VRAAG 25
Langs de Schenkeldijk vind je een gebouw dat de herinnering aan de RTM levend houdt. Hoe heet dit gebouw?
Ga aan het einde van de Schenkeldijk linksaf, dit is de Dorpsstraat. Volg deze en sla rechtsaf de Tuinweg in. Even voorbij de Eendrachtshoeve zie je aan de linkerkant het voormalige gemeentehuis van Zuid-Beijerland.
VRAAG 26
Wat voor een gebouw zit onder het gemeentehuis verstopt? Welke kleur hebben de binnendeuren van dit gebouw?
Keer om en rij via de Tuinweg terug naar de Dorpsstraat en sla rechtsaf. Volg de Dorpsstraat, deze gaat over in de Molendijk. Aan je linkerhand kom je langs korenmolen Landzigt.
VRAAG 27
Welke kleur hebben de kogels van de regulateur in deze molen?
Volg de Molendijk verder en ga rechtsaf de Kraagweg in. De Kraagweg wordt onderbroken door de Hogeweg. Je vervolgt de Kraagweg door een heel klein stukje linksaf de Hogeweg te nemen en meteen rechtsaf het vervolg van de Kraagweg in te slaan.
Aan het einde sla je rechtsaf de Zuidzijdsedijk op.
VRAAG 28
Langs de Zuidzijdsedijk staat een oude boerderij waar je tegenwoordig groente en fruit kunt kopen. Hoe heet deze boerderij en sinds wanneer staat een boerderij op deze locatie?
VRAAG 29
Langs de Zuidzijdsedijk staat ook een boerderij met een Indonesische naam die ‘Er gelukkig uitzien’ betekent. Wat is de Indonesische naam van deze boerderij?
Vervolg je weg over de Zuidzijdsedijk. Vanaf het Vuurbaken heet de Zuidzijdsedijk de Beijerlandschedijk.
VRAAG 30
Hier staat een bankje met rode poten. Door wie is het bankje geschonken en in welk jaar?
Volg de Beijerlandschedijk tot aan de Scheidweg, daar gaat de dijk over in de Oud-Cromstrijensedijk Westzijde.
VRAAG 31
Langs de Oud-Cromstrijensedijk Westzijde kom je twee boerderijen tegen die bijna gelijk zijn aan elkaar. Welke namen dragen zij?
Vervolg de Oud-Cromstrijensedijk tot het einde, sla daar linksaf de Molendijk op. Neem meteen de eerste weg die de dijk afgaat aan de rechterkant. Sla rechtsaf de Kerkstraat in. Aan de linkerkant van de straat zie je de Hervormde Kerk van Klaaswaal. Deze kerk is op Open Monumentendag geopend en van binnen te bezichtigen!
VRAAG 32
Hoeveel windhanen staan er op het dak van het gehele kerkgebouw?
Rij verder door de Kerkstraat en sla linksaf de Claes Danckaertzstraat in. Sla linksaf de Lindenlaan in, sla vervolgens meteen rechtsaf de Acacialaan in. Ga aan het einde rechtsaf, dit is de Kreupeleweg. Volg deze weg tot de Botweg, ga hier linksaf. Aan het einde van de weg kom je bij de provincialeweg N489. Recht voor je zie je de Mariënhof. Je bent terug bij het startpunt.
Vraag 33:
Welk monument heeft je het meest geïnspireerd en waarom?
Vul hier jouw antwoorden in en maak kans op een Cadeaubon Hoeksche Waard!